مهرداد کوروش‌نیا:
بیش از ۷۰ درصد آثار بخش نمایشنامه‌نویسی از استان‌ها بودند/ نمایشنامه‌های جشنواره تئاتر فجر، نیازمند یک بانک اطلاعاتی منسجم است
مهرداد کوروش‌نیا، داور بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی چهل‌و‌سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، در آستانه آغاز این رویداد از کیفیت آثار برگزیده گفت.
به گزارش روابط عمومی چهل و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، کوروش‌نیا با اشاره به رویکرد متفاوت آثار در این دوره از جشنواره تئاتر فجر به ایسنا گفت : ۳۵۰ اثر در این مدت خواندیم و شاهد رویکردی متفاوت در فرم روایی و موضوع بعضی از نمایشنامه‌ها بودیم. بعضی از نمایش‌ها با پیشنهادهای جدید و متفاوتی که برای نمایشنامه‌نویسی داشتند، می‌توانند آغازگر شکل‌های جدیدی در روایت نمایشنامه‌ها باشند.
این هنرمند با بیان اینکه داوران باید آثار برگزیده را با تکیه بر تخصص انتخاب کنند نه علایق شخصی، گفت: من نویسنده‌ای رئالیستی هستم و ممکن است در کار خودم از سبکی خاص پیروی کنم اما زمانی که در جایگاه داوری قرار می‌گیرم باید با نگاهی متخصصانه به آثار بنگرم. باید ببینم که در سبک‌ها، روایات و ژانرهای مختلف چه کسی دستاورد فنی بهتری داشته است.
او ادامه داد: به همین خاطر در قضاوت لازم است از افراد متخصص، همراه با دانش تئوری دعوت کنیم. نگاه همه داوران در چهل و سومین جشنواره تئاتر بین‌المللی فجر همین بود و تمام نمایش‌ها و نمایشنامه‌هایی که انتخاب شده‌اند به لحاظ فرم، شیوه روایتی و تنوع، ویژگی منحصر به فردی دارند.
این کارگردان با اشاره به روند داوری در بخش نمایشنامه‌نویسی عنوان کرد: تقریباً از اواخر شهریورماه خوانش و بررسی متون را شروع کردیم و به مدت دو ماه و نیم این آثار را به صورت منظم و مرتب خواندیم. خود من تمام نمایشنامه‌ها رو خلاصه‌نویسی کردم و ویژگی‌هایی که مد نظرم بود را یادداشت می‌کردم تا به کمک آنها در جمع‌بندی نهایی آثار را دسته‌بندی کنیم. زیرا تعداد آثار بسیار زیاد بود و در یک بازه زمانی فشرده خوانده می‌شدند.
او ادامه داد: در جمع‌بندی نهایی، هرکدام از ما ۳۰ نمایشنامه برگزیدیم و درمورد ویژگی‌های فنی آنها گفتگو کردیم. در نهایت ۱۰ نمایشنامه به ترتیب انتخاب و معرفی شدند.
ثبت باورها و آیین‌های ایرانی در قالب درام
داور بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره تئاتر فجر با بیان اینکه بیشترین آثار ارسالی از استان‌ها بوده است، گفت: از ۱۰ نمایشنامه‌ای که در آثار منتخب قرار دارند، بیش از ۷۰ درصدشان نمایشنامه‌هایی به قلم نویسندگان استان‌های مختلف هستند. اتفاقاً چند نمایشنامه به ویژگی‌های اقلیمی، آیینی، بومی و فرهنگی زیست‌بوم‌های مختلف ایران می‌پردازند. این ویژگی‌ها کاملاً در نمایشنامه‌ها مشهود است و ما هم توجه خاصی به آنها داشتیم زیرا ارزش‌های فرهنگی کشور ما هستند و می‌خواهیم باورها و آیین‌هایمان را در قالب درام ثبت و ضبط کنیم تا برای آیندگان حفظ شود.
بدعت، خلاقیت و تازگی در آثار هنرمندان استان‌ها
کوروش‌نیا با اشاره به کیفیت نمایشنامه‌های هنرمندان استانی بیان کرد: در آثار این هنرمندان بدعت، خلاقیت و تازگی هم در محتوا و هم در فرم مشهود است. چیزی که فکر می‌کنم می‌تواند راهگشای آینده ما در درام‌نویسی باشد، رویکردهای شهرستانی است. چرا که آنها به آیین‌ها، قصه‌ها و داشته‌های فرهنگی متنوعی که در شهرستان‌ها وجود دارد دسترسی دارند.
این کارگردان با بیان اینکه باید از آثار برگزیده در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، بانک اطلاعاتی ایجاد شود، گفت: اگر از بین ۳۵۰ اثری که در این جشنواره به دست ما رسیده حداقل ۱۰ اثر برگزیده اعلام شوند، می‌توان از این آثار بانک اطلاعاتی تهیه کرد تا نمایشنامه‌ها محفوظ بمانند و دسترسی برای هنرمندان شهرستانی فراهم شود. این امکان باید وجود داشته باشد که همه نویسندگان در سراسر کشور، به یک بانک نمایشنامه دسترسی داشته باشیم.
او ادامه داد: این اتفاق می‌تواند بسیار مثبت عمل کند زیرا هنرمندان در نقاط مختلف کشور به آثار یکدیگر دسترسی پیدا خواهند کرد و با دستاوردهای هم آشنا می‌شوند. همچنین می‌توانیم سالانه تعدادی از این آثار را انتخاب کنیم و به عنوان دستاورد درام‌نویسی سال معرفی کنیم. لازم به ذکر است که امسال قرار است ۱۰ عنوان از این ۳۵۰ متن معرفی شوند و به چاپ برسند.
آثار ویژه و هنرمندان مطرح از تئاتر شهرستان‌ها معرفی شدند
کوروش‌نیا در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه خلاقیت و نوآوری در آثار هنرمندان شهرستان‌ها مشهود است، تاکید کرد: اگر به تاریخ تئاتر ایران در ۳۰ سال اخیر مراجعه کنید، خواهید دید که بیشتر آثار ویژه و هنرمندان مطرح از تئاترهای استانی معرفی شده‌اند و کارهای برجسته‌ای انجام داده‌اند.
او افزود: مدیران فرهنگی موظفند، چه در تهران و چه در شهرستان‌ها، امکانات مناسبی برای اجرا، اطلاع‌رسانی و تبلیغ برای هنرمندان فراهم کنند. اولاً سالن‌های مناسب با امکانات فنی خوب باید در استان‌ها ایجاد شوند؛ سپس امکان اطلاع‌رسانی مناسب فراهم شود تا مردم از اجراها باخبر شوند و استقبال خوبی از تئاترها به عمل آید. همچنین باید تعامل و تعادل بین شهرستان‌ها وجود داشته باشد. مثلاً یک اثر از کرمانشاه در سیستان و بلوچستان اجرا شود، از زاهدان به کرمان برود، از کرمان به باقی شهرها.
اهمیت سامانه‌های مجازی در شناخت و معرفی تئاترهای سراسر کشور
او در ادامه گفت: یکی از مسائل مهم، فضای مجازی است که می‌تواند به گسترش تئاتر کمک کند. مثلاً سامانه‌های مجازی می‌توانند این امکان را فراهم کنند که هنرمندان از مکان‌های مختلف کشور به آثار مختلف دسترسی پیدا کنند و از نقدها و استقبال‌ها مطلع شوند.
آموزش، بزرگترین نقطه ضعف تئاتر!
کوروش‌نیا همچنین به ضعف در آموزش درام‌نویسی اشاره کرد: بزرگترین نقطه ضعف در حال حاضر، آموزش است. در درام‌نویسی باید شناخت اصولی درام، شیوه‌های روایتی، شخصیت‌پردازی، دیالوگ‌نویسی و... آموزش داده شود و هنرمندان برای یادگیری این موارد تشویق شوند. بعد از این آموزش‌ها، هنرمندان باید با شیوه‌های اجرایی روز دنیا آشنا شوند.
لزوم معرفی شیوه‌های اجرایی روز تئاتر در ایران
او به مسئله شیوه‌های اجرایی تئاتر اشاره کرد و گفت: امسال که به عنوان داور در چند استان حضور داشتم، متوجه شدم که بخش عمده‌ای از تئاتر ما با شیوه‌های اجرایی روز دنیا آشنا نیستند. مثلاً امروز در تئاتر دنیا دیگر دکورهای سنگین نمی‌سازند، بلکه از آمبیانس، نور، ویدیو مپینگ و تکنیک‌های جدید استفاده می‌کنند. اما هنوز در بسیاری از آثار شهرستان‌ها این شیوه‌های جدید تئاتری مورد استفاده قرار نمی‌گیرد زیرا آموزشی در این حوزه وجود نداشته است. پیشنهاد من این است نمایش‌های خارجی با شیوه‌های اجرایی روز دنیا نیز در یک سامانه‌ای قرار بگیرد تا هنرمندان ما با آنها آشنا شوند.
جشنواره‌ها ویترینی برای تبلیغ آثار هستند/اولویت با اجرای عموم است!
کوروش‌نیا در پایان گفت: جشنواره‌ها صرفاً برای پرزنت و تعامل برگزار می‌شوند، یعنی در ابتدای کار باید آثار و هنرمندان را معرفی کنیم. جشنواره‌ها مانند ویترینی برای تبلیغ آثار می‌مانند، شرط لازمند اما شرط کافی نیستند. لازم است که آثارمان را در جشنواره‌های مختلف به نمایش دربیاوریم که هم به معرفی آثار و مسائل مالی گروه کمک کنیم اما اگر فقط در جشنواره‌ها باقی بمانیم، اثری که با مردم ارتباط برقرار نکند، به سرانجام نمی‌رسد.
او خاطر نشان کرد: از یاد نبرید جشنواره‌ها به هنرمندان کمک می‌کنند، اما در اولویت، هنرمندان باید به فکر اجرای عمومی و ارتبط با مخاطبان باشند.